دندانپزشکی اطفال دکتر فتاحی می کوشد شمه ای بسیار کوتاه در ارتباط با نقش و کاربرد دندانها را قبل از سایر عناوین و مطالب ارزشمند ارائه نمایند ، تا خوانندگان گرامی با توجه به اهمیت دندانها در بدن به مراقبت بیشتر از آنها بپردازند.
دندانها یکی از اندامهای اصلی داخلی دهان هستند و دهان تنها محل ورود مواد غذایی به بدن است . در درون دهان دندانها قرار دارند . دندانها روی دو لثه بالا و پایین غالب مهره داران به ویژه انسانها دیده میشوند .
دندانها اندامهای استخوانی شکلی هستند وهمانطوریکه در شکل زیر مشاهده میگردد از دو بخش درون لثه ( ریشه ) و بیرون لثه ( تاج ) دندان تشکیل شده اند. بخش خارجی دندان را مینای دندان که ماده صیقلی و محکمی است پوشانده است و بخش درونی از ماده استخوانی شکل عاج با استکام کمتری درست شده است.
بخش بیرونی دندان نه تنها در معرض دید، قرار دارد، بلکه یکی از عوامل اصلی خرد کردن و جویدن مواد غذایی را قبل از رسیدن به معده بر عهده دارند. بنابراین دایما در معرض مواد غذایی سفت ، سخت ، سرو گرم و حتی انواع میکربها و ویروسها قرار دارند.
پیامدهای بیرونی دندان غالبا با پوسیدگی ، شکستگی …. مواجه هستند در چنین مواردی نفوذ میکربها به داخل بخش درونی دندان ، باعث پیامدهای ثانویه میگردد.
ابتلا به هر نوع بیماری دهان و دندان در سنین کودکی می تواند در فرایند رشد جسمی و روحی کودکان آثار و پیامدهای ناگواری را به همراه داشته باشد.
بخش درونی را عاج دندان می پوشاند ، عاج به اندازه مینای دندان محکم نبوده و با آسیب های بخش بیرونی ، سریع آسیب دیده و آثار سو ء آن در داخل حفره درونی عاج دندان که به اتاقک پالپ مشهود است ، متظاهر میگردد. اتاقک پالپ ، بخش زنده دندان است و به مغز دندان مشهور است.مغز دندان مملو از انواع رگهای خونی و عصب ها است. با وارد شدن مواد آلوده کننده مانند انواع میکربها و ویروسها به داخل اتاقک پالپ درد دندانها آغاز میگردد.
با آلوده شدن بخش زنده دندان که درون اتاقک پالپ وجود دارد دندان دردها و آبسه آغاز می شود. متاسفانه بخش زیادی از والدین در این مرحله به دندانپزشک مراجعه می نمایند.
تعداد دندانهای کودکان
تشکیل دندانها قبل از تولد آغاز میگردند ، اما بعد از تولد از سنین ۶ تا ماهگی اولین دندان پیشین ظاهر میگردند. انواع دندانهای کودکان عبارتند از: پیشین ، نیش ، آسیای کوچک و آسیای بزرگ هر کدام دو عدد و از این دو عدد هر کدام در نیم آرواره یا فک رویش می یابند. بعد از رشد کامل تعداد دندانهای کودکان در هر فک ۱۰ عدد و در هر دو فک ۲۰ عدد خواهند گردید . این دندانها در طی ۸ تا ۳۳ ماه در فک بالا و ۶ تا ۳۱ ماه در فک پایین شروع به رشد می نمایند .
با نگاهی به جدول شماره زمان رویش و ریزش دندانهای کودکان در فک بالا و در جدول زمان رویش و ریزش یا افتادن دندانهای کودکان در فک پایین ملاحظه می نمایید. رویش دندانها ابتدا در فک پایین با دندان های نیش شروع و ریزش یا افتادن دندانها هم زودتر از فک بالا آغاز میگردد.
اولین نشانه‌های درآمدن دندان در بچه ها ، افزایش حجم بزاق و آبریزش دهان است که چند هفته زودتر از بیرون آمدن دندان دیده می شوند. به دنبال آن آرام‌آرام لثه، قرمز، ملتهب و متورم میشود؛ درد حاصله با بداخلاقی و گریه و ناآرامی‌های کودک شروع و در برخی مواقع از خوردن شیر یا مواد غذایی امتناع می نماید. حتی بعضی کودکان در چنین مواقعی شروع به گاز گرفتن غریزی دست خود، شانه و بدن والدین، وسایل اطراف …. می نمایند.
البته شرایط ذکر شده رویش دندانها کلی است ، گاها دیده میشود که دندانهای دختران زودتر از پسران رویش می یابند یا ممکن است عواملی چون مسایل ارثی، جنسی، ریزی و درشتی نوزاد، عوامل فیزیولوژیک، شرایط تغذیه کودک ، محل زندگی و شرایط نوری …. در سرعت و زمان ظهور و بیرون آمدن دندان نوزادان اثرات قابل توجهی داشته باشند. حتی بعضی از بچه ها با تاخیر در رویش دندان ها تا یک سالگی و یا در مواردی زودتر از ۶ ماهگی اثار رویش دندان ها دیده می شود.
