وزیر بهداشت در فروردین ماه سال ۱۳۹۶ اعلام کرد: پوسیدگی دندانهای کودکان و نوجوانان ایرانی نسبت به استانداردهای جهانی بالاتر است و این میزان دو برابر استاندارد جهانی است. اما برخی آمارها آنرا سه برابر استانداردهای جهانی می دانند. تحقیقات وزارت بهداشت نشان می دهد که ۶۰ درصد از کودکان ۱۲ ساله کشور دندان پوسیده دارند و به طور متوسط هر کودک ۱۲ ساله ایرانی حدود دو تا سه دندان پوسیده دارند. برابر آمارهای مراجعه کنندگان به کلنیکها و مطبهای دندانپزشکان گاها بیش از ۵ عدد دندان و در مواردی بین ۱۰ تا ۱۵ دندان پوسیده دیده شده است.
بر اساس نتایج یکی از تحقیقات وزارت بهداشت که در چند سال گذشته توسط خبرنگار مهر در سال ۱۳۸۸ انجام شده است ۵۲ درصد دندانهای کودکان سه ساله و حدود ۹۰ درصد دندانهای ۶ ساله ها، ۹۰ درصد دندانهای شیری و دائمی ۹ ساله ها و حدود ۶۰ درصد دندان دائمی ۱۲ ساله های کشور پوسیده است. این در حالی است که شاخص پوسیدگی دندان برای سه ساله ها ۱٫۹، برای ۶ ساله ها پنچ، برای ۹ ساله ها که برای دندانهای شیری و دائمی محاسبه میشود ۰٫۹ و برای ۱۲ ساله ها حدود دو درصد است.
آمارو ارقام فوق گویای آن است که میزان پوسیدگی دندانهای کودکان در کشور ما بالاتر از استاندارهای جهانی است.
بنابراین فلوراید تراپی یکی از کم هزینه ترین روش های پیشگیری محسوب میگردد.
فلوراید تراپی چیست ؟
فلوراید تراپی عبارت است از رساندن فلوراید به دندانها از طریق موضعی است. تا دندانها در مقابل پوسیدگیها مقاومت بیشتری از خود نشان دهند. فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که در پوسته زمین وجود دارد و در طبیعت به وفور یافت میشود.
مواد معدنی دندانها بسته به بازی یا اسیدی بودن دهان و غلظت عناصر مختلف در دهان وابسته بوده و دایما در حال افزایش و کاهش می باشند و در صورت وجود فلوراید، بازگشت مواد معدنی به دندانها افزایش می‌یابند. از طرفی دندانها در برابر اثرات تخریبی اسید لاکتیک که توسط باکتری‌ها در دهان ایجاد میگردد، مقاوم میشوند.
اما ماده معدنی اصلی در مینای دندان هیدروکسی‌آپاتیت است که در صورت وجود فلوراید در مجاور آن، فلورآپاتیت تولید میشود ، و یکی از دلایل مسواک زدن رساندن فلوراید به دندانها است .
از طرفی یکی از شایعترین بیماری ها ی دندانها، پوسیدگی است . پوسییدگی در بین همه اقشار جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان رواج بیشتری دارد. در فلوراید تراپی هدف آن است که فلوراید به دندانها رسانده شود تا مواد معدنی از دست رفته فزایش یابد.
بنابراین فلورایدتراپی یکی ازبهترین راههای پیشگیری از پوسیدگی دندانها است.
فلوریداتراپی توسط دندانپزشکان و متخصصان پزشکی دنیا به عنوان عاملی مؤثر در پیشگیری از پوسیدگی‌های دندانی شناخته شده است.
اهمیت فلوراید تراپی :
– فلوراید موجب مقاوم‌کردن مینای دندان و باعث پیشگیری از پوسیدگی دندان میشود.
– فلوراید می‌تواند باعث کند کردن ، ترمیم و یا توقف پوسیدگی در دندان‌هایی شود که تشکیل پوسیدگی در آنها در مراحل اولیه است
– فلوراید تا حدی هم خاصیت ضد میکروبی دارد.
– فلوراید تراپی برای همه کودکان و نوجوانان پیشنهاد میگردد.
مشکلات پوسیدگی دندانها در بزرگسالان به صورت تدریجی از زمان کودکی شکل میگیرد، اما به گفته مسوولان میزان مراجعه به دندان پزشک در دوران کودکی بسیار پایین است. بر اساس آمارها حدود ۲۵ درصد از کودکان تا قبل از ورود به مدرسه هیچ گاه از سوی دندان پزشک ویزیت نشده اند، این در حالیست که ۸۰ درصد پوسیدگی دندانهای کودکان پیش دبستانی و اوایل ابتدایی به دلیل وجود شیارهای عمیق در سطح جونده دندانها اتفاق می‌افتد.
راههای دستیابی به فلوراید
فلوراید به دو شیوه زیر قابل استفاده است:
۱ – روش طبیعی ( سیستمیک)
- مثل فلوراید موجود در آب آشامیدنی
- فلوراید موجود در غذاها و سبزیجات
۲ – روش موضعی
- وارنیش فلوراید
- ژل فلوراید
- فلوراید موجود در دهانشویه ها
- فلوراید موجود در خمیر دندان ها
شایع ترین و وسیع ترین روش استفاده از فلوراید، فلوراید تراپی موضعی است که توسط متخصصین دندانپزشکی انجام میگیرد. دندانپزشک محلول ژل یا وارنیشهای تغلیظ شده فلوراید را بر اساس ریسک و شدت پوسیدگی استفاده می نماید. زمانی که فلوراید بر روی دندانها قرار میگیرد ،فلوراید با کلسیم و فسفر موجود در آنها فلوروآپاتیت را تشکیل میدهد ، چنین ترکیبی نسبت به هیدروکسی آپاتیت در مقابل اسید مقاوم تر است. از طرفی فلوراید باعث ترمیم و معدنی شدن مجدد سطح دندان های پوسیده را فراهم و روند تخریب دندان را معکوس می نماید و همین امر موجب افزایش مقاومت سطح دندانها در برابر پوسیدگی میشوند.
فلوراید تراپی برای چه سنینی مناسب است.
– انجام فلورایدتراپی بهتر است در دوره ها ۶ ماهه تکرار گردد . چون موجب کاهش پوسیدگی بیش از ۴۰ تا ۶۰ درصد دندانها میگردد.
– فلورایدتراپی برای سنین بین ۴ تا ۱۲ سال دندانهای شیری و دایمی توصیه میگردد.
– فلوراید تراپی بهتر است با نظر دندانپزشک کودکان انجام گیرد.
نکات ایمنی قبل و بعد از فلوراید تراپی :
۱٫ کودکان قبل از فلوراید تراپی تغذیه مناسب را انجام و به میزان کافی اب نوشیده باشند ، چون حتما تا یکساعت بعد از فلوراید تراپی خوردن و آشامیدن را نباید انجام دهند .
۲٫ دندانها را خوب مسواک زده باشند.
۳٫ هر چند فلوراید در تماس با مایعات دهان سفت می گردد اما تا چند ساعت بعد کودکان باید از غذاهای نرم استفاده و از جویدن و خرد کردن غذاهای سفت به پرهیزند.
۴٫ تا صبح روز بعد از مسواک زدن و کشیدن نخ دندان استفاده ننمایند.
۵٫ ۴-تغییر رنگ سطح دندان ،پس از فلوراید تراپی طبیعی بوده و کم کم به حالت طبیعی برخواهد گشت.
۶٫ کودک فلوراید تراپی شده نباید از دهان شویه های حاوی فلوراید و الکلی استفاده نمایند .
۷٫ کودک نباید بعد از فلورایدتراپی دهان خود را بشوید و تا حداقل نیم ساعت بعد باید از خوردن و آشامیدن دوری نمایند . و لی اگر بزاق در دهان جمع شد می تواند آنرا خارج نمایند.
عوارض ناخوشایند ناشی از استفاده از فلوراید ؟
فلوراید یک شمشیر دو لبه است. از یک طرف کاربرد مقادیر کم آن اثر شگرفی در کاهش پوسیدگی دارد، از طرف دیگر استفاده کنترل نشده سبب آسیب به سلولهای سازنده مینا در دندانهای در حال تکامل شده و موجب رویش دندان هایی ضعیف و بد رنگ خواهد شد.
بنابراین توصیه میگردد که کودکان تا سن ۲ الی ۳ سالگی از خمیردندان استفاده ننمایند و کودکان از خمیر دندانهای مربوط به کودکان استفاده نمایند . و باید هوشیار بود کودکان از بلعیدن خمیر دندانهای فلوراید دار بزرگسالان خود داری نمایند. تا با عوارض ناخواسته ان مواجه نشوند. مهمترین عوارض خوردن فلوراید عبارتنداز:
– مسمومیت ناشی از بلعیدن مقدار زیادی فلوراید یا دهانشویه های فلوراید دار
– مهمترین علایم ان عبارتنداز دل درد و تهوع تا علایم قلبی-تنفسی
– در صورت بروز علایم آن کودک را به مراکز درمانی اعزام نمایید.
– نوشیدن شیر توسط کودک به دفع فلوراید از بدن کمک خواهد کرد.